Ο ήλιος δύει πάνω από τον Βόλγα, μα το φως δεν φτάνει να σβήσει τον καπνό που τυλίγει τον ορίζοντα. Στρατιές της Βέρμαχτ προελαύνουν προς το Στάλινγκραντ.
Το ημερολόγιο γράφει 22 Αυγούστου 1942. Και ο Αδόλφος Χίτλερ έχει βάλει στο στόχαστρο την πόλη, που θεωρεί κλειδί για την κυριαρχία του στον Καύκασο και τα πετρέλαια της Κασπίας.
Στους δρόμους, γυναίκες και παιδιά σκάβουν χαρακώματα. Άνδρες που δεν έχουν ξαναπιάσει όπλο στην ζωή τους παραλαμβάνουν τυφέκια και στέκονται δίπλα σε στρατιώτες του Κόκκινου Στρατού. Η πόλη ετοιμάζεται να γίνει σφαγείο.
Η «καμένη γη» του Στάλιν
Ο Ιωσήφ Στάλιν έχει δώσει εντολή: «Ούτε ένα βήμα πίσω». Οποιοσδήποτε υποχωρήσει θα εκτελείται. Ολόκληρη η Σοβιετική Ένωση στρέφει το βλέμμα της στο Στάλινγκραντ.
Είναι ζήτημα τιμής, αλλά και ζωής ή θανάτου: αν η πόλη πέσει, οι Γερμανοί θα φτάσουν στον Καύκασο και θα αποκτήσουν πρόσβαση σε ανεξάντλητα αποθέματα πετρελαίου.
Οι κάτοικοι καίνε αποθήκες, εργοστάσια, καύσιμα. Προτιμούν να τα δουν να χάνονται στις φλόγες παρά να περάσουν στα χέρια του εχθρού. Το Στάλινγκραντ γίνεται ένα πεδίο μάχης, όπου κάθε σπίτι μετατρέπεται σε φρούριο, κάθε γειτονιά σε τάφρο.
Η επίθεση ξεκινά
Η Λουφτβάφε σκεπάζει τον ουρανό. Βόμβες πέφτουν βροχή και μέσα σε λίγες ώρες η πόλη μοιάζει με ερείπιο.
Εκατοντάδες άμαχοι βρίσκουν τραγικό θάνατο, άλλοι θάβονται ζωντανοί κάτω από τα συντρίμμια. Όμως η αντίσταση δεν λυγίζει.
Στους δρόμους, ο πόλεμος παίρνει πρωτόγνωρη μορφή. Σώμα με σώμα, σπίτι με σπίτι, σφαίρα με σφαίρα. Οι Σοβιετικοί στρατιώτες ορκίζονται να μην παραδώσουν ούτε ένα τετραγωνικό μέτρο γης. Οι μάχες διεξάγονται μέσα σε εργοστάσια, υπόγεια, ακόμη και σε σκάλες πολυκατοικιών.
Η πόλη των σκιών
Μέρες και νύχτες γίνονται ένα. Ο Βόλγας βάφεται κόκκινος από το αίμα. Στρατιώτες που πολεμούν με μια χούφτα σφαίρες, γυναίκες που μαζεύουν τραυματίες κάτω από τα ερείπια, παιδιά που κουβαλούν νερό σε στρατιώτες. Το Στάλινγκραντ δεν παραδίδεται.
Οι Γερμανοί πιστεύουν πως σε λίγες εβδομάδες θα έχουν την πόλη. Αντί γι’ αυτό, βυθίζονται σε έναν εφιάλτη φθοράς. Ο Χίτλερ απαιτεί νίκη πάση θυσία, όμως οι στρατηγοί του βλέπουν τον στρατό τους να χάνει δυνάμεις καθημερινά.
Η μάχη που αλλάζει τον πόλεμο
Το Στάλινγκραντ γίνεται ορόσημο. Για πέντε μήνες, μέχρι τον Φεβρουάριο του 1943, η πόλη αντέχει, πολεμά και τελικά παγιδεύει ολόκληρη την 6η Στρατιά του στρατάρχη Φρίντριχ Πάουλους.
Στις αρχές του 1943, οι Γερμανοί περικυκλώνονται. Παγιδευμένοι μέσα στο κρύο, την πείνα και τις αρρώστιες, οι άλλοτε ανίκητες δυνάμεις του Χίτλερ παραδίδονται. Η ήττα στο Στάλινγκραντ σηματοδοτεί την αρχή του τέλους για τη ναζιστική Γερμανία.
Η κληρονομιά του Στάλινγκραντ
Η μάχη άφησε πίσω της περισσότερους από 2 εκατομμύρια νεκρούς και τραυματίες – στρατιώτες και άμαχους. Το Στάλινγκραντ έγινε σύμβολο θυσίας, αντοχής και αποφασιστικότητας.
Ακόμη και σήμερα, το όνομά του κουβαλάει τη μνήμη μιας μάχης που άλλαξε την πορεία της Ιστορίας.
Στους δρόμους του Βόλγκογκραντ –όπως μετονομάστηκε η πόλη– κάθε πέτρα θυμίζει ότι στις 22 Αυγούστου 1942 άνοιξε η πύλη για την πιο φονική μάχη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
