Στα Θρακικά Μετέωρα εξελίσσεται μία ιστορία αρμονικής συνύπαρξης ανθρώπου και φύσης, άρρηκτα δεμένη με την ιστορία του τόπου. Κτηνοτρόφοι και «καρτάλια», όπως λέγονται οι γύπες στην περιοχή, δημιουργούν έναν αλληλεξαρτώμενο κύκλο ζωής. Το ντοκιμαντέρ του WWF Ελλάς, με τίτλο «Τα Μετέωρα του Βορρά», παρουσιάζει την ομορφιά του τοπίου, τα σπάνια είδη της περιοχής και αναδεικνύει τον ρόλο του ανθρώπου στη διαμόρφωση του οικοσυστήματος.
Τα Θρακικά Μετέωρα, αυτοί οι εντυπωσιακοί βραχώδεις σχηματισμοί, δεσπόζουν από κάθε σημείο της Κοιλάδας του Κομψάτου, ενός τόπου απαράμιλλης ομορφιάς που απλώνεται από τον οικισμό του Ιάσμου του νομού Ροδόπης μέχρι τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα. Μοναδικοί κάτοικοι της περιοχής είναι οι νομάδες της Κοιλάδας, οι οποίοι κάθε άνοιξη ανεβάζουν τα ζώα τους από τους χαμηλούς λόφους στις βουνοκορφές, κοντά στα -εγκαταλειμμένα από τη δεκαετία του 1980- χωριά τους. Δίπλατους βρίσκονται και οι γύπες, που τους ακολουθούν για να τραφούν από τα νεκρά ζώα.
Η Κοιλάδα του Κομψάτουπροστατεύεται για τους σπάνιους γύπες, καθώς και άλλα αρπακτικά πουλιά, για τα οποία το WWF ξεκίνησε το 2019 μια δράση για την ενίσχυση της τροφής τους. Στο πλαίσιο του προγράμματος LifeRe-Vultures, δημιουργήθηκαν περιφραγμένοι χώροι σε προσβάσιμα σημεία, όπου οι κτηνοτρόφοι μπορούν να τοποθετούν τα νεκρά ζώα τους. Με αυτό τον τρόπο, δημιουργείται μια βιώσιμη δράση, η οποία ωφελεί όλες τις πλευρές. Οι κτηνοτρόφοι έχουν πλέον έναν χώρο για να τοποθετούν τα νεκρά ζώα, τα οποία βάσει νόμουδεν επιτρέπεται να απορρίπτουν ελεύθερα. Οι γύπες μπορούν να βρουν ασφαλές και προσβάσιμο φαγητό στον περιφραγμένο χώρο, μειώνοντας τις πιθανότητες να τραφούν με δηλητηριασμένο νεκρό ζώο. Παράλληλα, προστατεύεται η υγεία του οικοσυστήματος, καθώς τα νεκρά ζώα συγκεντρώνονται σε συγκεκριμένους χώρους,αδειοδοτημένους από τις αρμόδιες αρχές.
Το ντοκιμαντέρ του WWF Ελλάς «Τα Μετέωρα του Βορρά» έρχεται να αναδείξει τον ουσιαστικό ρόλο των μοναδικών κατοίκων της Κοιλάδας του Κομψάτου, αλλά και τη μεγάλη σημασία της περιοχής για τους απειλούμενους γύπες.
Πώς προδιαγράφεται όμως το μέλλον της παραδοσιακής κτηνοτροφίας τη στιγμή που οι κτηνοτρόφοι βλέπουν τα εισοδήματά τους να μειώνονται δραστικά κάθε χρόνο; Η προστασία αυτού του τόπου, πόσο δύσκολη μπορεί να είναι; Πόσα χρόνια χρειάζονται για να επιτευχθεί; Ίσως όχι πολλά, αν όλοι συνεργαστούν και σεβαστούν τα φυσικά στοιχεία του τόπου, καθώς μπορεί να βρεθεί λύση για τη συνέχιση της νομαδικής κτηνοτροφίας, που είναι αναπόσπαστη ανθρώπινη δραστηριότητα και στηρίζει τα σπάνια πουλιά της Κοιλάδας.
«Το ντοκιμαντέρ αποτυπώνει τις ισορροπίες για την αρμονική συμβίωση των κτηνοτρόφων και των γυπών της περιοχής. Στην Κοιλάδα του Κομψάτου εξελίσσεται μια παραδοσιακή κτηνοτροφία, που στηρίζεται στη δύναμη των μεγάλης ηλικίας κτηνοτρόφων, οι οποίοι έμαθαν να ζουν σε αυτόν τον τόπο και να ανεβοκατεβαίνουν αυτές τις απότομες πλαγιές μαζί με τα ζώα τους. To επάγγελμα αυτό στη σύγχρονη εποχή φθίνει, διότι οι νεότεροι βλέπουν ότι τα έσοδα δεν ανταποκρίνονται στον κόπο τους. Όμως, αν φύγουν οι κτηνοτρόφοι, δυστυχώς θα εγκαταλείψουν και οι γύπες αυτόν τον τόπο όπου διαβιούν αιώνες», δηλώνει η Δώρα Σκαρτσή, υπεύθυνη Τοπικού Γραφείου Θράκης του WWF Ελλάς.
Μπορείτε να δείτε ολόκληρο το ντοκιμαντέρ
- Το LIFE Vulture (LIFE14 NAT/NL/000901) είναι ένα πανευρωπαϊκό πρόγραμμα που ξεκίνησε τον Ιανουάριο του 2016 για τη μείωση των σημαντικών απειλών που δέχονται οι Μαυρόγυπες και τα Όρνια στη διασυνοριακή περιοχή Ελλάδας/Βουλγαρίας στην ανατολική Οροσειρά της Ροδόπης, με στόχο τη διατήρηση και την αποκατάσταση του πληθυσμού τους. Οι Μαυρόγυπες και τα Όρνια θεωρούνται είδη ομπρέλα και η προστασία τους αναμένεται να ωφελήσει σημαντικά και άλλα είδη αρπακτικών πουλιών με τα οποία μοιράζονται τις ίδιες περιοχές αναπαραγωγής και αναζήτησης τροφής, Επίσης, τα είδη αυτά αποτελούν ένδειξη ενός υγιούς οικοσυστήματος. Ο πληθυσμός τους όμως σήμερα απειλείται, καθώς αντιμετωπίζουν πολλούς κινδύνους με κυριότερους τα δηλητηριασμένα δολώματα στην ύπαιθρο, την έλλειψη τροφής, την πρόσκρουση σε ανεμογεννήτριες και πυλώνες ηλεκτρικού ρεύματος και την ηλεκτροπληξία.
- Το Πρόγραμμα LIFE Vulture υλοποιείται με τη συνεισφορά του χρηματοδοτικού μέσου LIFE της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Μάρτιο του 2021. Συντονιστής του Προγράμματος είναι ο οργανισμός Rewilding Europe και συνδικαιούχοι είναι το WWF Ελλάς, η Βουλγαρική Ορνιθολογική Εταιρεία, η Ελληνική ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ Εταιρεία, το Ίδρυμα RewildingRhodopes και το Ίδρυμα για την Προστασία των Γυπών (VCF).
- Μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες στον ιστότοπο του προγράμματος:https://rewilding-rhodopes.com/el/life-vultures/ (ελληνικό) και https://rewilding-rhodopes.com/life-vultures/ (αγγλικό).
