Εγνατία Οδός: Σε καθεστώς παραχώρησης από σήμερα ο μεγαλύτερος αυτοκινητόδρομος της χώρας – Το σχέδιο της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ

Σε καθεστώς παραχώρησης λειτουργεί από σήμερα 31.12.25, η Εγνατία Οδός, ο μεγαλύτερος αυτοκινητόδρομος της χώρας και ένας από τους μεγαλύτερους στην Ευρώπη, με μήκος 900 χιλ., με το δημόσιο να εισπράττει χθες 1,275 δισ. ευρώ.

Η μετάβαση σε παραχώρηση για την Εγνατία ξεκίνησε έπειτα από διαγωνιστική διαδικασία του Ταμείου Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου (ΤΑΙΠΕΔ), σήμερα Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας (Υπερταμείο), που κατέληξε 26.08.2021 στην επιλογή ως αναδόχου της κοινοπραξίας ΓΕΚ Τέρνα – Egis Projects.

Το χρηματοοικονομικό κλείσιμο της συναλλαγής έγινε χθες (4 χρόνια μετά) με την καταβολή του προαναφερόμενου εφάπαξ τιμήματος.

Η ΓΕΚ Τέρνα – Egis Projects στο πλαίσιο της σύμβασης παραχώρησης αναλαμβάνει τη λειτουργία, συντήρηση και εκμετάλλευση της Εγνατίας Οδού για χρονικό διάστημα 35 ετών.

Εκτός από το εφάπαξ τίμημα η κοινοπραξία θα πραγματοποιήσει συνολικές επενδύσεις ανάταξης και βαριάς συντήρησης του αυτοκινητοδρόμου, ύψους 3,8 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 820 εκατ. ευρώ θα διατεθούν την πρώτη πενταετία.

Οι αλλαγές στον αρχικό σχεδιασμό

Σημειώνεται ότι από τη στιγμή της επιλογής του αναδόχου μέχρι και χθες έχουν σημειωθεί οι εξής αλλαγές: Καταρχάς το τελικό τίμημα που έδωσε το 2021 η κοινοπραξία ήταν 1,496 δισ. ευρώ. Στο μεσοδιάστημα μεταβλήθηκε το χρηματοοικονομικό κόστος και ως συνέπεια το δημόσιο εισέπραξε χθες 1,275 δισ.  σύμφωνα με την πρακτική που ακολουθείται σε όλες τις συμβάσεις παραχώρησης, όπου το οριστικό οικονομικό κλείσιμο γίνεται τη στιγμή μεταβίβασης του περιουσιακού στοιχείου στον ανάδοχο.

Η τετραετής και πλέον καθυστέρηση στην ολοκλήρωση της διαδικασίας οφείλεται κυρίως στην αδυναμία του Δημοσίου να εκπληρώσει κρίσιμες αιρέσεις της σύμβασης. Η σημαντικότερη εξ αυτών, η πιστοποίηση των σηράγγων του αυτοκινητοδρόμου, δεν ολοκληρώθηκε ποτέ και θα την αναλάβει ο ανάδοχος με το δημόσιο να του καταβάλλει 180 εκατ. ευρώ.

Ακόμη, αρχικά στην ανάδοχο κοινοπραξία το ποσοστό του Ομίλου ΓΕΚ Τέρνα ήταν 75%. Αυτό άλλαξε και διαμορφώθηκε σε 90% με το ποσοστό της γαλλικής εταιρείας να διαμορφώνεται σε 10% από 25%. Η χρηματοδότηση της συναλλαγής στηρίχθηκε σε ίδια κεφάλαια του σχήματος παραχώρησης, καθώς και σε δανεισμό από ελληνικές τράπεζες, ενώ το τίμημα θα κατευθυνθεί στην αποπληρωμή του δημόσιου χρέους.

Με την μετάβαση σε παραχώρηση αναπροσαρμόζονται τα διόδια του αυτοκινητοδρόμου σε 0,04 ευρώ (συν ΦΠΑ) ανά χιλιόμετρο.

Το χρονικό και το αποτύπωμα

Η κατασκευή της Εγνατίας Οδού ξεκίνησε τη δεκαετία του 1980. Διασχίζει τη Βόρεια Ελλάδα από Ανατολή προς Δύση, ξεκινώντας από το Λιμάνι Ηγουμενίτσας, που συνδέει την Ελλάδα με την Ιταλία, και καταλήγοντας στα ελληνοτουρκικά σύνορα.

Λειτουργεί ως καταλύτης για τις επενδύσεις στη Βόρεια Ελλάδα στους τομείς των μεταφορών, της βιομηχανίας και του τουρισμού, συνδέοντας 11 πόλεις, 4 λιμάνια και 7 αεροδρόμια. Διευκολύνει ουσιαστικά το εμπόριο και τη μετακίνηση εντός της χώρας, φέρνοντας την Ήπειρο και τη Δυτική Μακεδονία πιο κοντά στο μητροπολιτικό κέντρο της Θεσσαλονίκη, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Ελλάδας, καθώς και στην υπόλοιπη Μακεδονία και τη Θράκη.

Η περιοχή επιρροής της συγκεντρώνει το 54% της αγροτικής παραγωγής και το 41% της συνολικής απασχόλησης στη βιομηχανία και τη βιοτεχνία της χώρας.

Παράλληλα, αποτελεί συλλεκτήριο οδό για το σύστημα μεταφορών στα Βαλκάνια και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, καθώς οι Πανευρωπαϊκοί Διάδρομοι IV (Βερολίνο–Σόφια–Θεσσαλονίκη), IX (Ελσίνκι–Αλεξανδρούπολη) και Χ (Βιέννη–Βελιγράδι–Θεσσαλονίκη) καταλήγουν στον άξονά της.