Μυστήριο για την προέλευση του νεολιθικού μεγαλιθικού μνημείου προκαλούν τα αρχαιολογικά ευρήματα – Μελετητές θεωρούν πιθανό ότι το μνημείο αποσυναρμολογήθηκε και μεταφέρθηκε στην κομητεία του Γουΐλτσιρ
Ανατροπή στα δεδομένα για το Στόουνχεντζ φέρνουν τα ερείπια που ανακάλυψαν αρχαιολόγοι, που δεν αποκλείουν την κατασκευή του μνημείου στην Ουαλία και την μετέπειτα αποσυναρμολόγηση και μετακίνησή του στην κομητεία του Γουΐλτσιρ, 175 μίλια μακριά.
Ερευνητές ισχυρίζονται ότι το νεολιθικό μεγαλιθικό μνημείο, που έχει δημιουργηθεί εδώ και 5.000 χρόνια περιέχει λίθους από πλαγιά της Ουαλίας. Νέα έρευνα δείχνει ότι υπάρχουν κάποια βασικά στοιχεία που συνδέουν το Στόουνχεντζ με το αρχαιότερο μεγαλιθικό μνημείο του Waun Mawn, περίπου 300 χλμ. μακριά.
Εμπειρογνώμονες του Πανεπιστημίου του St Andrews ανακάλυψαν τα ερείπια του Waun Mawn κατά τη διάρκεια κινηματογράφησης για ντοκιμαντέρ του BBC. Μάλιστα, η καθηγήτρια Alice Roberts υποστήριξε ότι το Στόουνχεντζ είναι «μεταχειρισμένο» μνημείο.
Οι ερευνητές εκτιμούν ότι οι μεγάλιθοι από την Ουαλία ενδέχεται να μεταφέρθηκαν από οικοδόμους στην αρχαιότητα. Όταν αποφάσισαν να μεταναστεύσουν, πήραν μαζί τους και οικοδομικά στοιχεία του μνημείου της περιοχής που διέμεναν, από το οποίο έχτισαν στη συνέχεια το Στόουνχεντζ.
Οι αρχαιολογικές έρευνες γίνονται στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος «Stones of Stonehenge» (Οι λίθοι του Στόουνχετζ), με επικεφαλής τον καθηγητή Mike Parker Pearson, του University College London. Η ομάδα χρησιμοποίησε μία τεχνική για να προσδιορίσει την ηλικία των ουαλικών λίθων.
Μία από τις άδειες, πέτρινες υποδοχές στο μνημείο Waun Mawn έχει ασυνήθιστη διατομή και ταιριάζει με έναν από τους μεγάλιθους του Στόουνχεντζ, ενώ τα κομμάτια στο συγκεκριμένο σημείο είναι του ίδιου τύπου βράχου με την πέτρα που χρησιμοποιείται στο μνημείο.
Οι ερευνητές κατάφεραν να χρονολογήσουν τα εδάφη που γεμίζουν τις αποσυναρμολογημένες λίθινες υποδοχές και διαπίστωσαν ότι οι μεγάλιθοι αφαιρέθηκαν αμέσως πριν τη γνωστή ημερομηνία κατασκευής του Στόουνχεντζ 1, περίπου το 3.000 π.Χ. Σύμφωνα με τους ερευνητές, οι κρυφές πληροφορίες που διατηρούνται στα εδάφη «μαρτυρούν» τη χρονολογία της κατασκευής.
Όταν οι ερευνητές κατάλαβαν ότι οι μεγάλιθοι είχαν εξαχθεί από το Waun Mawn πριν την κατασκευή του πρώτου σταδίου του Στόουνχεντζ, θέλησαν να διερευνήσουν το μνημείο. Όπως διαπίστωσαν, μόνο τέσσερις μονόλιθοι παραμένουν στο σημείο. Ωστόσο το 2018 εντόπισαν τρύπες όπου θα υπήρχαν λίθοι, δείχνοντας ότι αποτελούν μέρος ενός ευρύτερου κύκλου 30-50 λίθων. Επίσης, το Waun Mawn έχει την ίδια διάμετρο με το χαντάκι που περιβάλλει το Στόουνχεντζ και ευθυγραμμίζεται με την ανατολή του ηλίου στο θερινό ηλιοστάσιο.
Με αυτά τα στοιχεία κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι είναι πιθανή η μετακίνηση λίθων από το Waun Mawn που έγινε η κύρια πηγή πολλών λίθων που χρησιμοποιήθηκαν στο Στόουνχεντζ. Τα ευρήματα της έρευνας δημοσιεύτηκαν στην επιθεώρηση Antiquity.
