Της Λέττας Καλαμαρά
lkalamara@naftemporiki.gr
«Η αγορά των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών “επιβράδυνε” τελικά με το πρόγραμμα «Ανακυκλώνω-Αλλάζω Συσκευή», κυρίως λόγω του χρόνου και του τρόπου υλοποίησής του», τονίζουν στελέχη της αγοράς. Πρώτον, διότι η κυβέρνηση εξήγγειλε το πρόγραμμα στις αρχές του 2022, η πλατφόρμα συμμετοχής άνοιξε στα τέλη Ιουνίου 2022, έκλεισε στις αρχές Ιουλίου, πριν από λίγες ημέρες δηλαδή, η υλοποίηση αναμένεται να ξεκινήσει το τρίτο δεκαήμερο Ιουλίου με χρονικό περιθώριο ολοκλήρωσής για αγορά και απόσυρση συσκευών στις 30 Σεπτεμβρίου 2022, προκαλώντας πάγωμα στις αγορές των καταναλωτών που περίμεναν εδώ και μήνες την έναρξη του προγράμματος για να αγοράσουν τα προϊόντα που θα συμμετείχαν στην επιδότηση, ικανοποιώντας το καταναλωτικό αίτημα για λιγότερο ενεργοβόρες συσκευές. Δεύτερον, οι συμμετοχές στην πλατφόρμα επιδότησης που έκλεισαν πριν από λίγες ημέρες είναι περισσότερες από όσες έχουν εξαγγελθεί ότι θα καλυφθούν που σημαίνει δύο τινά, ή θα υπάρξει άμεσα ενίσχυση της επιδότησης χρηματοδότησης για να καλυφθούν όλοι ή η αγορά θα μπει σε νέο γύρο στασιμότητας με τους υπεράριθμους καταναλωτές να προσδοκούν την έναρξη ενός νέου γύρου προγράμματος «Ανακυκλώνω – Αλλάζω Συσκευή» προς το τέλος του έτους, στην καλύτερη των περιπτώσεων και ενώ το καταναλωτικό κλίμα επιβαρύνεται και παρατηρείται εξασθένιση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης, με υποχώρηση των προβλέψεων των ελληνικών νοικοκυριών για μείζονες αγορές.
Η επιδότηση που κυμαίνεται από 135 ευρώ έως 710 ευρώ αφορά την αντικατάσταση παλαιών ενεργοβόρων συσκευών και συγκεκριμένα κλιματιστικών, ψυγείων και καταψυκτών με νέες συσκευές χαμηλότερης ενεργειακής κατανάλωσης. Η αρχική πρόβλεψη αφορούσε την ένταξη στο πρόγραμμα 350.000 νοικοκυριών με εισοδηματικά κριτήρια. Ωστόσο, οι αιτήσεις έχουν ξεπεράσει τις 700.000 και στην πλατφόρμα έχουν ενταχθεί προς απόσυρση τουλάχιστον 1,5 εκατομμύριο συσκευές.
Πωλήσεις α΄ τετραμήνου 2022
Στο μεταξύ, τόσο η προσμονή για το συγκεκριμένο πρόγραμμα, όσο και οι δυσχέρειες της αγοράς, με την αύξηση των τιμών των τελικών προϊόντων λόγω του ραγδαία αυξανόμενου πληθωρισμού, των προβλημάτων στον εφοδιασμό και της εκτόξευσης των ναύλων μεταφοράς έπληξαν την κατανάλωση και καταβαράθρωσαν τη ζήτηση. Σύμφωνα με τα στοιχεία των εταιρειών του κλάδου, το α΄ τετράμηνο του 2022 η ελληνική αγορά των ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών κινήθηκε με αρνητικό πρόσημο, παρουσιάζοντας μείωση κατά 6,3%. Συγκεκριμένα, στο τετράμηνο η αξία πωλήσεων στον κλάδο διαμορφώθηκε στα 692,56 εκατ. ευρώ έναντι 738,89 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2021. Όλες οι κατηγορίες κινήθηκαν αρνητικά και ειδικότερα οι μικροσυσκευές κουζίνας, οι υπολογιστές, τα tablets αλλά και οι τηλεοράσεις. Τον Μάιο και τον Ιούνιο, η αγορά παρουσίασε περαιτέρω επιβράδυνση, κυρίως στις κατηγορίες της τηλεόρασης, λόγω του Euro τη χρονιά που πέρασε, αλλά και της ψύξης και του κλιματισμού, λόγω των χαμηλότερων θερμοκρασιών σε σχέση με πέρυσι. Διεθνώς η παγκόσμια αγορά ηλεκτρικών ειδών καταγράφει πτώση στο 4μηνο του 2022 vs 2021 (-4.4%) και οι μέσες τιμές των ηλεκτρικών ειδών παγκοσμίως (παίρνοντας ως βάση τις τιμές του Ιανουαρίου του 2020) καταγράφουν διψήφιους ρυθμούς ανόδου από τον Ιανουάριο του 2021. Ανά κατηγορία εμφανίζονται έντονα σκαμπανεβάσματα και αυξομειώσεις. Οι πωλήσεις τηλεοράσεων πιέστηκαν από τις αυξήσεις κόστους και την έλλειψη σημαντικών καινοτομιών. Στα προϊόντα ήχου σημειώθηκε σημαντική αύξηση σε Premium Brands ήχου και Multirooms. Ωστόσο οι υπόλοιπες κατηγορίες αντιμετώπισαν σημαντικά θέματα διαθεσιμότητας. Στις φωτογραφικές μηχανές τα μεγάλα προβλήματα διαθεσιμότητας ήρθαν να πιέσουν τα ήδη πιεσμένα αποτελέσματα της κατηγορίας. Στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές οι αυξημένες ανάγκες που δημιούργησε η τηλεργασία έφεραν αύξηση στην κατηγορία καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Η αύξηση περιορίστηκε μερικώς από την έλλειψη διαθεσιμότητας.
Στο μεταξύ, το πρόγραμμα «Ψηφιακή Μέριμνα» ενίσχυσε την κατηγορία και δίνοντας ώθηση σε laptops και tablets. Τα περιφερειακά αυξήθηκαν σημαντικά, συμπεριλαμβανομένων των IoT συσκευών, ενώ συμπαρασύρθηκαν και από την Ψηφιακή Μέριμνα. Οι κονσόλες επανάκαμψαν μερικώς, χάρη στην ανάκαμψη της διαθεσιμότητας σε NextGen κονσόλες. Με το άνοιγμα των καταστημάτων, τα αξεσουάρ smartphones και ειδικά η κατηγορία των Wearables (Smartwatch & TWS)σημείωσε ανοδική πορεία. Στην ηλεκτροκίνηση σημαντική ανάπτυξη παρατηρήθηκε σε ηλεκτρικά ποδήλατα και πατίνια.
Σύμφωνα με τους αναλυτές του κλάδου, πλέον σε όλες σχεδόν τις κατηγορίες των προϊόντων είναι εμφανής η διαφορά στην τάση μεταξύ τεμαχίων και αξιών που οφείλεται τόσο στις πληθωριστικές αυξήσεις όσο και στην αλλαγή του μείγματος με προτίμηση πιο “premium” προϊόντων από την πλευρά των καταναλωτών που συνεχίζουν να θεωρούν την αγορά ακριβών και επώνυμων ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών ως αγορά value for money. Όπως τονίζουν, οι βασικοί λόγοι που συμβάλουν στην άνοδο των premium προϊόντων είναι η αναζήτηση προϊόντων που κάνουν την καθημερινότητα πιο εύκολη (simplicity), η αναζήτηση από τους καταναλωτές προϊόντων με υψηλή απόδοση, η αναζήτηση προϊόντων που είναι κοντά στα «θέλω» του καταναλωτή κυρίως σε θέματα περιβαλλοντολογικής ευθύνης. Παράλληλα, η ενεργειακή απόδοση των συσκευών αποτελεί πλέον το σημαντικότερο κριτήριο από πλευράς καταναλωτή στην αγορά των αντίστοιχων προϊόντων.
Να σημειωθεί ότι το 2021 η ελληνική αγορά ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών έφτασε τα 2,56 δισ. ευρώ έναντι 2,09 δισ. ευρώ το 2020, παρουσιάζοντας αύξηση 22,5%. Το 2021, όλες οι κατηγορίες αναπτύχθηκαν και ειδικότερα, το ΙΤ και ο κλιματισμός, που παρουσίασαν σημαντικές αυξήσεις, φτάνοντας στο 34% και 44% αντίστοιχα.
